Tìm hiểu tầm soát tiểu đường và biến chứng tiểu đường

Theo dự báo của Tổ chức Y tế Thế giới - WHO, tỷ lệ bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường trên toàn thế giới có thể tăng 54% từ đây đến năm 2030. Tiểu đường là bệnh gây ra rất nhiều ảnh hưởng sức khỏe và vẻ ngoài của người bệnh như giảm thị lực, thường xuyên mệt mỏi, da bị lở loét,... Chủ động tầm soát tiểu đường và tầm soát biến chứng tiểu đường (nếu mắc bệnh) rất cần thiết để thay đổi lối sống khoa học cũng như kiểm soát tốt hơn các biến chứng của bệnh.

1. Bệnh tiểu đường và nguyên nhân gây bệnh

1.1. Bệnh tiểu đường là gì?

Tiểu đường là bệnh xuất phát do nội tiết tố insulin gặp vấn đề. Theo đó, insulin là một loại hormon được sản sinh ra bởi tuyến tụy, có chức năng dự trữ và chuyển hóa đường (glucose) và chất béo từ các thực phẩm bạn ăn thành nguồn năng lượng giúp trí não tỉnh táo và cơ bắp phát triển.

Insulin đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc kiểm soát lượng glucose trong máu. Khi glucose tăng quá mức cho phép (tăng đường huyết), tuyến tụy sẽ giải phóng insulin để đẩy lượng glucose vào trong tế bào. Ngược lại, khi lượng glucose quá ít (hạ đường huyết), cơ thể sẽ báo hiệu cho bạn ăn để bổ sung lượng glucose. Đồng thời lúc này, lượng glucose đã được insulin dự trữ tại gan trước đó cũng sẽ được giải phóng ra.

1.2. Nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường

- Khi tuyến tụy không tạo ra bất kỳ insulin nào.

- Khi tuyến tụy tạo ra rất ít insulin.

- Cơ thể kháng insulin.

- Thay đổi về hormone trong thời kỳ mang thai là giảm khả năng hoạt động của insulin.

2.1. Phát hiện sớm được bệnh để kiểm soát tốt hơn

Bệnh nhân tiểu đường hoàn toàn có thể sống bình thường và hạn chế tối đa ảnh hưởng của các biến chứng nếu kiểm soát tốt ngay từ giai đoạn đầu. Tuy vậy, tiểu đường là bệnh có diễn biến âm thầm. Vì thế tầm soát tiểu đường là cách hữu hiệu để phát hiện bệnh ngay từ các dấu hiệu đầu tiên.

2.2. Ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm của bệnh

Tầm soát biến chứng tiểu đường có thể kiểm soát nhiều ảnh hưởng nguy hiểm của bệnh đến sức khỏe, vẻ ngoài, tâm lý và tính mạng người bệnh. Cụ thể:

Bệnh nướu và sâu răng

Bệnh tiểu đường khiến bệnh nhân có nguy cơ cao mắc cách bệnh lý về răng miệng như bệnh viêm nướu và sâu răng. Nguyên nhân là do khi bị tiểu đường, các mảng bám và cao răng cũng sẽ phát triển vô cùng mạnh mẽ. Vì thế những người bị mắc bệnh tiểu đường được khuyến khích có chế độ chăm sóc răng miệng kỹ lưỡng bằng việc chải răng và sử dụng chỉ nha khoa 2 lần/ngày. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng cần chú ý đến các hiện tượng khác như chảy máu chân răng, răng có dấu hiệu lung lay, lộ cổ chân răng,... để kịp thời chữa trị, tránh trường hợp mất răng do tình trạng đã quá trầm trọng.

Giảm thị lực

Khi bị tiểu đường, thị lực của bệnh nhân cũng sẽ bị ảnh hưởng. Không chỉ tăng tỷ lệ mắc bệnh tăng nhãn áp và đục thủy tinh thể, bệnh nhân còn có thể bị bệnh võng mạc tiểu đường. Nếu không được kiểm soát tốt, người bệnh có thể từ từ bị giảm thị lực và cuối cùng là mù lòa.

Nhiễm trùng

Đây là tình trạng phổ biến ở hầu hết người bị tiểu đường. Những loại nhiễm trùng do tiểu đường thường gặp bao gồm nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng nấm men,...

Tổn thương thần kinh

Khi bị tiểu đường kèm theo việc thừa cân, huyết áp không ổn định, tăng hoặc giảm đường huyết bất thường, người bệnh có bị tổn thương thần kinh:

• Bệnh thần kinh ngoại vi: Cảm giác ngứa ran, tê, nhạy cảm hoặc đau với các bộ phận như tay, bàn tay, chân và bàn chân. 
• Bệnh thần kinh tự trị: Đi vệ sinh không kiểm soát, tiêu hóa gặp vấn đề và các chức năng khác của cơ thể cũng bị ảnh hưởng.

Vấn đề về chân

Đối với người bị tiểu đường, nguy cơ bị nhiễm trùng là rất cao. Bên cạnh đó, khi bị thần kinh ngoại vi do tiểu đường, máu lưu thông đến các khu vực, đặc biệt là bàn chân cũng khó khăn hơn. Về lâu dài, khi các ngón chân của bệnh nhân bị tổn hại quá nhiều do nhiễm trùng và máu lưu thông kém, bác sĩ buộc phải cắt bỏ chúng để hạn chế tình trạng lây lan đến các bộ phận khác.

Các vấn đề về da

Những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường có thể cảm thấy da của họ trở nên ngứa, mỏng hơn hoặc dày hơn. Khi gãi, các vết thương trên da sẽ khó lành hơn người bình thường. Từ đó hình thành các vết lở loét trên da thường thấy ở những bệnh nhân tiểu đường.

Rối loạn tiêu hóa

Tiểu đường có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến dây thần kinh phế vị, khiến hệ tiêu hóa làm việc khó khăn hơn. Ngoài chán ăn, thường xuyên bồn nôn, đầy hơi,... bệnh nhân còn có thể bị tiêu chảy hoặc táo bón mãn tính.

Đột quỵ

Bệnh tiểu đường khiến mạch máu của bệnh nhân yếu, bị thương và có thể bị tắc đột ngột. Khi điều này xảy ra, bệnh nhân sẽ bị đột quỵ. Nếu không chữa trị kịp thời có thể gây tử vong hoặc hiệu hệ quả về sau như mất trí nhớ, liệt nửa người, nói ngọng,...

Bệnh tim

Bệnh tiểu đường có mối quan hệ mật thiết với bệnh béo phì, cao huyết áp và thừa cholesterol. Theo đó, bệnh nhân tiểu đường thường bị thừa cân, tăng huyết áp, dư cholesterol và ngược lại. Mắc đồng thời các bệnh trên khiến người bệnh có khả năng bị mắc bệnh tim cao và gặp nhiều biến chứng nguy hiểm hơn nếu đã có tiền sử bệnh tim.

Bệnh thận

Thận là bộ phận đảm nhiệm chức năng lọc chất thải cho cơ thể. Khi lượng glucose trong máu quá tải đi qua thận thường xuyên, bộ lọc này sẽ yếu dần và ngừng hoạt động.

Vấn đề với tình dục

Bệnh tiểu đường khiến bệnh nhân bị suy giảm ham muốn. Riêng với nữ giới, tiểu đường khiến bệnh nhân đau hoặc khó chịu khi quan hệ.

Tiểu đường thai kỳ

Tiểu đường ảnh hướng rất lớn đến cả mẹ, bao gồm:

- Khó sinh thường.

- Bé bị hạ đường huyết ngay sau khi sinh.

- Thai phát triển quá lớn.

- Bé bị vàng da.

- Bé gặp các vấn đề về hô hấp bẩm sinh.

2.3. Tiết kiệm thời gian và chi phí điều trị

Điều trị bệnh tiểu đường đòi hỏi bệnh nhân phải có sự nghiêm túc thực hiện cũng như kiễn nhẫn. Đặc biệt, khi càng nhiều biến chứng xuất hiện, thời gian điều trị càng kéo dài và chi phí càng cao. Do đó, để tiết kiệm thời gian và chi phí điều trị, mọi người nên chủ động thực hiện tầm soát tiểu đường theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

2.4. Nhận được sự tư vấn về cách thay đổi lối sống

Dựa theo kết quả lượng glucose trong máu, các bác sĩ sẽ tư vấn chế độ dinh dưỡng cũng như sinh hoạt phù hợp. Ví dụ, nếu bạn bị thừa cân và đang có nguy cơ mắc tiểu đường cao, bác sĩ sẽ cung cấp cho bạn những gợi ý về các thực phẩm nên ăn hoặc không nên ăn. Không chỉ kiểm soát tốt lượng glucose trong máu, các tư vấn của bác sĩ còn giúp bạn có một sức khỏe tốt hơn cũng như hạn chế những bệnh có mối liên hệ chung như béo phì, tăng huyết áp, dư cholesterol...

3. Ai nên tầm soát tiểu đường và biến chứng tiểu đường?

Nếu trước đây chỉ những người lớn tuổi mới có nguy cơ bị tiểu đường cao, thì ngày nay bệnh tiểu đường (đặc biệt là type 2) có tỷ lệ ngày gia tăng ở người trẻ. Nguyên nhân chủ yếu là do lối sống kém lành mạnh: nạp quá nhiều đường và chất béo, không bổ sung đầy đủ chất xơ, hạn chế vận động,... Do đó hiện nay ai cũng có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, bất kể giới tính, tuổi tác, quốc gia,…

So với người bình thường, một số đối tượng có khả năng mắc bệnh tiểu đường cao hơn. Dưới đây là nhóm được khuyến khích chủ động tầm soát tiểu đường theo chỉ định của bác sĩ.

Loại	Đối tượng
Tiểu đường type 1: Tuyến tụy ngừng sản xuất insulin	- Tiền sử gia đình: Trong gia đình có người từng mắc bệnh. - Các bệnh về tuyến tụy. - Nhiễm trùng hoặc bệnh tật: Chủ yếu là những bệnh hiếm gặp, có thể làm tổn thương tuyến tụy.
Tiểu đường type 2: Kháng insulin	- Béo phì hoặc thừa cân. - Suy giảm dung nạp glucose. - Kháng insulin. B - Lối sống ít vận động. - Tiền sử gia đình. - Hội chứng buồng trứng đa nang. - Trên 45 tuổi.
Tiểu đường thai kỳ: Khả năng hoạt động của insulin bị giảm	- Tăng cân không kiểm soát trong thời kỳ mang thai. - Có tiền sử bị tiểu đường thai kỳ ở lần sinh trước đó. - Gia đình có người từng bị tiểu đường thai kỳ.

4. Các hạng mục khi tầm soát tiểu đường và biến chứng tiểu đường

Bệnh tiểu đường có diễn biến âm thầm có thể nhanh chóng phá hủy các cơ quan nội tạng nếu không được kiểm soát tốt. Vì thế những người đang mắc bệnh cần tầm soát biến chứng tiểu đường định kỳ để tránh nguy hiểm đến tính mạng của bản thân.

4.1. Tầm soát tiểu đường

Hạng mục	Phương thức thực hiện	Lợi ích
Kiểm tra thông số cơ thể	Đo chiều cao, cân nặng, vòng bụng,…	Tính chỉ số cơ thể BMI để đánh giá tình trạng tổng quát của người thực hiện đang gầy, bình thường hoặc thừa cân.
Khám nội tổng quát	Huyết áp, nhịp tim, tần số thở,…	Đánh giá khả năng hoạt động hiện tại (bình thường hay bất thường) của một số cơ quan của cơ thể.
Đo điện tim	- Đầu tiên bác sĩ sẽ đặt các điện cực lên cánh tay, chân và ngực của bạn. - Những điện cực này không chứa kim và hoàn toàn không đau. - Các thông số sẽ được hiển thị lên màn hình của thiết bị đo điện tim.	Đánh giá bệnh lý về tim.
HBA1C	- Hạng mục được thực hiện bằng cách lấy máu. - Mẫu máu sẽ được lấy từ tĩnh mạch, thường là ở khu vực khuỷu tay của bạn.	- Kiểm tra mức độ ổn định đường huyết. - Mức độ bình thường (tỷ lệ HBA1C trong toàn bộ hemoglobin): < 65%.
Glucose		- Đánh giá khả năng dung nạp GLUCOSE của cơ thế. - Nồng độ GLUCOSE bình thường: 4 - 5.9 mmol/l.
Chức năng thận		Đánh giá chức năng của thận thông qua 2 chỉ số UREA và CREATININE. Nồng độ bình thường của các chỉ số: - UREA: 3,6 – 6,6 mmol/l. - CREATININE: 55 - 110 mol/l.
Mỡ trong máu		Xác định các chỉ số bình thường khi kiểm tra mỡ trong máu, bao gồm: - CHOLESTEROL toàn phần: Dưới 200mg/ DL. - LDL-CHOLESTEROL: Dưới 130mg/ DL. - HDL-CHOLESTEROL: Trên 50mg/ DL. - TRIGLYCERIDE: Dưới 160mg/ DL.
Tổng phân tích nước tiểu	Bước 1. Lấy mẫu nước tiểu bằng cách: - Lấy nước tiểu giữa dòng. - Lấy nước tiểu qua sonde niệu đạo. - Lấy nước tiểu qua chọc hút bàng quang. Bước 2. Bác sĩ sẽ lấy mẫu và đánh giá bằng: - Màu sắc. - Chỉ số. - Độ cặn. - …	- Bình thường trong nước tiểu sẽ có rất ít glucose. - Khi bị tiểu đường, nồng độ glucose trong nước tiểu sẽ tăng lên rất nhiều. - Một số chỉ số cho thấy bạn đang có nguy cơ tiểu đường cao: Tỷ trọng SG > 1,025. pH < 4,8. GLU > 0.84 mmol/L. Xuất hiện protein albumin và KETONE. …

4.2. Tầm soát biến chứng tiểu đường

Bên cạnh các hạng mục trên, tầm soát biến chứng tiểu đường sẽ gồm thêm:

Hạng mục	Phương thức thực hiện	Lợi ích
Soi đáy mắt	Bước 1. Nhỏ thuốc giãn đồng tử: Cần thông báo với bác sĩ ngay khi: Dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc nhỏ mắt. Đang bị hoặc gia đình có người bị tăng nhãn áp. Bước 2. Thực hiện soi đáy mắt bằng 1 trong những cách sau: Soi đáy mắt trực tiếp. Soi đáy mắt gián tiếp. Dọc đèn soi đáy mắt.	Giúp bác sĩ biết được những bất thường ở mặt sau của mắt như giác mạc, võng mạc, dây thần kinh thị giác…
Siêu âm tim	- Bác sĩ sẽ bôi một loại gel lên vùng cần siêu âm - Đầu dò siêu âm sẽ được đặt lên vùng bôi gel - Các thông số sẽ được hiển thị lên màn hình của thiết bị siêu âm	- Kiểm tra chức năng tim. - Phát hiện biến chứng tiểu đường với hệ tim mạch.
Siêu âm động mạch cảnh		- Phát hiện xơ vữa động mạch có đang xảy ra hay không hoặc diễn biến hiện tại của tình trạng này.
Siêu âm động mạch ngoại biên		Kiểm tra tình trạng mảng bám tích tụ trong các động mạch mang máu đến não, các cơ quan và các chi. (Mảng có nguồn gốc từ chất béo, cholesterol, canxi, mô sợi và các chất khác trong máu.)
Chức năng gan	- Hạng mục được thực hiện bằng cách lấy máu. - Mẫu máu sẽ được lấy từ tĩnh mạch, thường là ở khu vực khuỷu tay của bạn.	- Kiểm tra các chỉ số men gan, đặc biệt là SGOT, SGPT. - Khi bị tiểu đường, tế bào gan bị tổn thương, 2 chỉ số men gan trên sẽ được giải phóng ồ át. - Hạng mục này giúp bác sĩ đánh giá được tình trạng bị ảnh hưởng của gan để có hướng khắc phục phù hợp.

Lưu ý: Các xét nghiệm trong các hạng mục có thể linh hoạt thay đổi theo từng người thực hiện cụ thể.

5. Tầm soát tiểu đường và biến chứng tiểu đường ở đâu uy tín ở TP. HCM ?

Hệ thống phòng khám quốc tế CarePlus hiện là thành viên của Singapore Medical Group (SMG). Khi sử dụng các dịch vụ khám sức khỏe tại đây, khách hàng hoàn toàn có thể yên tâm bởi CarePlus sở hữu đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, được đào tạo theo tiêu chuẩn nước ngoài. Đồng thời, hệ thống phòng khám quốc tế này còn mang đến cho khách hàng đa dạng các gói khám và sự tiện lợi trong thanh toán.

Danh sách hệ thống CarePlus:

• Phòng khám Tân Bình: 107 Tân Hải, P.13, Q. Tân Bình, TP.HCM
• Phòng khám Quận 7: Lầu 2, Crescent Plaza, 105 Tôn Dật Tiên, P. Tân Phú, Q.7, TP. HCM

Giờ làm việc:

• Thứ 2 - Thứ 6: 8:00 - 20:00
• Thứ 7: 8:00 - 17:00

Để xem chi tiết các gói khám về bệnh tiểu đường, bạn có thể truy cập:

• Gói Tầm soát tiểu đường
• Gói Tầm soát biến chứng tiểu đường

Hiện nay tỷ lệ người bị bệnh tiểu đường nhưng chưa được chẩn đoán trong cộng đồng còn rất cao. Nguy hiểm hơn, 50% bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường còn thờ ơ với các biến chứng của bệnh, từ đó khiến bệnh ngày càng trầm trọng, khó kiểm soát hơn. Do đó mọi người cần tầm soát tiểu đường, trong đó bao gồm cả những đối tượng trong hoặc không trong nhóm nguy cơ và tầm soát biến chứng tiểu đường khi đã mắc bệnh.

Để được tư vấn về chi tiết gói khám cũng như cách đặt lịch hẹn, khách hàng vui lòng liên hệ:

• Hotline: 1800 6116
• Email: info@careplusvn.com
• Fanpage: CarePlus Clinic Vietnam