Thời điểm và phương pháp tầm soát ung thư đại trực tràng
Ung thư đại tràng là bệnh phổ biến, chiếm tỉ lệ cao trên thế giới và ở Việt Nam. Ở nước ta vẫn chưa có chương trình tầm soát ung thư quốc gia hay một hướng dẫn cụ thể cho người dân về việc tầm soát ung thư sớm ở đại trực tràng. Tầm soát có nghĩa là tìm kiếm những bất thường, tổn thương tiền ung thư hoặc polyp trong lòng đại tràng khi bệnh nhân chưa có bất kỳ triệu chứng gì. Phát hiện ung thư đại trực tràng trước khi xuất hiện triệu chứng giúp cải thiện đáng kể cơ hội sống còn, giảm gánh nặng về tâm lí, kinh tế, và xã hội.
20/06/2023 1:41:12 CH
Các đối tượng có yếu tố nguy cơ trung bình hoặc nguy cơ cao phát triển bệnh ung thư đại trực tràng được khuyến cáo tầm soát theo hướng dẫn tầm soát ung thư đại trực tràng của Hoa Kỳ.
Người có nguy cơ trung bình là những người từ 40 tuổi trở lên không có triệu chứng (những triệu chứng liên quan với ung thư đại trực tràng như chướng bụng, đầy hơi, đau quặn bụng, thay đổi thói quen đi cầu, phân dẹt, phân có máu,…) và không có tiền sử gia đình ung thư đại trực tràng (tức là không có người thân kế cận bị ảnh hưởng như anh chị em ruột, cha mẹ, hoặc con cái).
Các đối tượng có yếu tố nguy cơ cao với ung thư đại trực tràng bao gồm:
Tiền sử gia đình của hội chứng ung thư đại trực tràng di truyền. Khoảng 5% bệnh ung thư đại tràng ở Mỹ là do hội chứng ung thư đại tràng di truyền. Trên 85% bệnh nhân đã được thừa hưởng một trong những hội chứng di truyền có nguy cơ rất cao mắc bệnh ung thư đại tràng, ví dụ như
Đa polyp tuyến gia đình (FAP)
Ung thư đại trực tràng không đa polyp di truyền (HNPCC) hay hội chứng Lynch
Hội chứng đa polyp là một hội chứng ung thư đại tràng di truyền.
Đa polyp tuyến gia đình (FAP)
Ung thư đại trực tràng không đa polyp di truyền (HNPCC) hay hội chứng Lynch
Hội chứng đa polyp là một hội chứng ung thư đại tràng di truyền.
Tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc bệnh ung thư đại trực tràng hoặc polyp tuyến tiến triển: có nghĩa là có 1 người thân bậc 1 (cha mẹ, anh chị em hoặc con cái) đã mắc những bệnh này trước 60 tuổi, hoặc có ≥ 2 người thân bậc 1 mắc những bệnh này ở bất kỳ lứa tuổi nào.
Tiền sử cá nhân bị viêm ruột (IBD) mạn tính (ví dụ viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn).
CÁC “MÔ TIP” TẦM SOÁT UNG THƯ ĐẠI TRỰC TRÀNG
- Tầm soát một bước: Tầm soát một bước tức là chỉ cần thực hiện một phương pháp. Nội soi đại tràng là phương pháp tầm soát 1 bước, hiệu quả và triệt để nhất.
- Nội soi đại tràng: Nội soi đại tràng là thủ thuật tiêu hóa được thực hiện phổ biến nhất trên toàn thế giới, là phương pháp tầm soát 1 bước, hiệu quả và triệt để nhất, không chỉ cho phép phát hiện các tổn thương tiền ung thư, ung thư giai đoạn sớm mà còn phát hiện, loại bỏ các polyp từ đó đảm bảo lâu dài khỏi tỷ lệ mắc và tử vong do ung thư đại trực tràng
- Trong số các phương tiện tầm soát, nội soi đại tràng có độ nhạy cao nhất trong việc phát hiện ung thư đại trực tràng và polyp đại tràng, cho phép loại bỏ tổn thương ở bất kỳ vị trí nào trong đại tràng trong cùng một lần soi với khả năng phát hiện và loại bò polyps tuyến trước khi chuyển thành ác tính. Cần đạt được nội soi chất lượng cao để đảm bảo giá trị tầm soát.
CÁC PHƯƠNG PHÁP TẦM SOÁT HAI BƯỚC
Tầm soát 2 bước là cần làm thêm phương pháp khác nếu kết quả tầm soát một bước dương tính.
Tầm soát 2 bước là cần làm thêm phương pháp khác nếu kết quả tầm soát một bước dương tính.
Tìm máu ẩn trong phân bằng xét nghiệm hóa miễn dịch: nếu kết quả xét nghiệm dương tính, nội soi cần được thực hiện kịp thời để tìm nguyên nhân.
- Xét nghiệm tìm DNA trong phân: Là một phương pháp mới, không xâm hại, dùng để tìm ung thư đại trực tràng cho những người muốn được tầm soát mà không muốn soi đại tràng… Có thể giúp phát hiện bệnh sớm trước khi có triệu chứng. Sau khi phát hiện ung thư hay tiền ung thư, cần tiến hành tiếp nội soi đại tràng để chứng thực ung thư và có thể cắt bỏ các polyp. Tuy nhiên biện pháp này chưa phổ biến ở Việt Nam.
- Nội soi đại tràng sigma: tỷ lệ tầm soát bằng nội soi đại tràng sigma ống mềm đã giảm nhiều vì nó không kiểm tra toàn bộ đại tràng mà chỉ lên một đoạn khoảng 40cm, thủ thuật này không giúp tầm soát được tổn thương ở đoạn cao của đại tràng. Quá trình soi cũng không gây mê nên không thoải mái và khi phát hiện u tuyến cũng được yêu cầu nội soi đại tràng.
- Chụp cắt lớp vi tính đại tràng (CTC): hay còn được gọi là “nội soi đại tràng ảo”. CTC được thực hiện năm năm một lần. CTC có độ nhạy cao hơn bất kỳ xét nghiệm nào khác ngoài nội soi đại tràng để phát hiện polyp tuyến. Nếu CTC gợi ý đến polyp hoặc ung thư đại trực tràng, người bệnh cần phải nội soi đại tràng kịp thời để đánh giá. Đối với những bệnh nhân lớn tuổi có bệnh nền kèm theo (ví dụ, bệnh tim phổi, đái tháo đường, hoặc tiền sử đột quỵ…..), CTC có thể được ưu tiên hơn nội soi đại tràng, vì rủi ro của nội soi đại tràng tăng lên theo tuổi. Tuy nhiên, những bệnh nhân có phát hiện bất thường trên CTC nên tiến hành nội soi. Vì vậy, bệnh nhân lựa chọn CTC cũng nên là đối tượng có thể chịu được nội soi đại tràng.
Dịch vụ nội soi tiêu hóa không đau của Phòng khám CarePlus được trang bị hệ thống thiết bị nội soi hiện đại từ Nhật Bản, nhằm hỗ trợ các bác sĩ giàu kinh nghiệm và có chuyên môn sâu, phát hiện tổn thương nghi ngờ, giúp khách hàng đạt được kết quả điều trị tốt nhất, đồng thời giảm thiểu những bất tiện và thời gian hồi phục của căn bệnh….