PHÁT HIỆN UNG THƯ TUYẾN TIỀN LIỆT Ở GIAI ĐOẠN MUỘN TỪ MỘT CHỈ SỐ PSA BẤT THƯỜNG
21/11/2025 5:06:03 CH
Ông H.B.W (65 tuổi), một người đàn ông khỏe mạnh, không có triệu chứng tiểu khó, tiểu rát hay tiểu máu. Sáu tháng gần đây, ông chỉ cảm thấy đau âm ỉ vùng lưng dưới và xương chậu, đôi khi mỏi hông khi đứng lâu, nghĩ đơn thuần là thoái hóa cột sống do tuổi tác.
Trong lần khám sức khỏe định kỳ, bác sĩ ghi nhận chỉ số PSA (Prostate-Specific Antigen) tăng bất thường lên 85 ng/mL, trong khi kết quả kiểm tra cách đây 2 năm chỉ là 6 ng/mL. Mức tăng nhanh và cao vượt ngưỡng này khiến bác sĩ lâm sàng nghi ngờ khả năng ung thư tuyến tiền liệt tiến triển và đề nghị chụp MRI vùng chậu để khảo sát chi tiết tuyến tiền liệt và các cấu trúc liên quan.
ĐÁNH GIÁ HÌNH ẢNH: MRI VÙNG CHẬU KHẢO SÁT TIỀN LIỆT TUYẾN
MRI được xem là phương tiện hình ảnh học có độ chính xác cao nhất hiện nay trong đánh giá tổn thương tuyến tiền liệt, đặc biệt khi kết hợp với kết quả PSA.
Kết quả MRI vùng chậu của bệnh nhân H.B.W cho thấy:
- Tiền liệt tuyến kích thước # 4.6 x 3.9 x 3.7 cm (ngang x trước sau x cao). Tổn thương choán chỗ vùng ngoại vi (T), kích thước # 3.6 x 3.4 cm, có giới hạn kém rõ, bờ không đều, tín hiệu thấp trên T1W, T2W, cao trên DWI, thấp trên ADC, bắt thuốc mạnh không đồng nhất. Tổn thương xâm lấn ra ngoài vỏ bao tuyến tiền liệt, xâm lấn túi tinh hai bên, (T) > (P).
- Hạch vùng chậu hai bên kích thước tăng, tín hiệu bất thường – gợi ý di căn hạch.
- Hình ảnh tổn thương xương nhiều ổ tại khung chậu và cột sống – gợi ý di căn xương.
GIÁ TRỊ CỦA CHỈ SỐ PSA VÀ MRI TIỀN LIỆT TUYẾN:
Chỉ số PSA (Prostate-Specific Antigen) là một dấu ấn sinh học đặc hiệu cho tuyến tiền liệt, giúp phát hiện sớm các bất thường, ngay cả khi bệnh nhân chưa có triệu chứng lâm sàng.
-
PSA bình thường: dưới 4 ng/mL
-
PSA từ 4–10 ng/mL: vùng xám, cần theo dõi và làm thêm xét nghiệm
-
PSA >10 ng/mL: nguy cơ cao có bệnh lý ác tính
-
Trong trường hợp của ông H., PSA tăng gấp hơn 10 lần chỉ trong 2 năm, là dấu hiệu cảnh báo rõ ràng cần được can thiệp sớm.
Tuy nhiên, PSA chỉ là “tín hiệu báo động”. Để xác định chính xác tổn thương, MRI tiền liệt tuyến đóng vai trò trung tâm nhờ khả năng:
-
Phân biệt rõ vùng tổn thương ác tính và lành tính dựa trên tín hiệu mô học.
-
Đánh giá mức độ xâm lấn vỏ bao, túi tinh và hạch vùng chậu.
-
Định hướng sinh thiết trúng đích, giúp tăng độ chính xác chẩn đoán mô bệnh học.
-
Phát hiện sớm di căn xương hoặc hạch khi bệnh đã vượt ra khỏi tuyến tiền liệt.
Nhờ phối hợp giữa PSA tăng cao bất thường và MRI phát hiện tổn thương PI-RADS 5, bác sĩ đã nhanh chóng xác định được ung thư tuyến tiền liệt giai đoạn tiến triển có di căn.
Bàn luận:
Ung thư tuyến tiền liệt thường diễn tiến âm thầm, đặc biệt ở giai đoạn đầu hầu như không có triệu chứng rõ ràng. Do đó, khám sức khỏe định kỳ và theo dõi chỉ số PSA là chìa khóa phát hiện sớm.
Khi PSA tăng bất thường, MRI tiền liệt tuyến là bước tiếp theo giúp bác sĩ:
-
Đánh giá bản chất tổn thương
-
Xác định giai đoạn bệnh.
-
Lập kế hoạch điều trị tối ưu.
Nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, sẽ cải thiện được tiên lượng sống cho bệnh nhân. Ngược lại, phát hiện muộn khi đã di căn, mục tiêu điều trị chỉ còn là kiểm soát bệnh và giảm nhẹ triệu chứng.
LỜI KẾT
Trường hợp của ông H.B.W là minh chứng điển hình cho tầm quan trọng của việc khám sức khỏe định kỳ và theo dõi PSA định lượng ở nam giới trên 50 tuổi.
Việc phát hiện sớm bất thường PSA và kết hợp MRI tiền liệt tuyến đúng thời điểm đã giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác, đánh giá toàn diện giai đoạn bệnh, từ đó hướng đến chiến lược điều trị phù hợp.