Ung thư tuyến giáp có chữa được không? Dấu hiệu nhận biết bệnh?
Ung thư tuyến giáp là một trong những bệnh ung thư phổ biến ở Việt Nam, chiếm 1-2% trong tất cả các loại ung thư. Tiên lượng sống của bệnh phụ thuộc vào giai đoạn ung thư, mức độ ác tính của tế bào bướu và độ tuổi của người bệnh.
14/07/2021 4:41:14 CH
Nội dung bài viết được cố vấn bởi BS. CK2. Phùng Thị Phương ChiVậy ung thư tuyến giáp có chữa được không? Dấu hiệu cảnh báo bệnh sớm nhất là gì?
Ung thư tuyến giáp là gì?Ung thư tuyến giáp là bệnh lý xảy ra khi các tế bào tuyến giáp phát triển bất thường, không tuân theo sự kiểm soát của cơ thể. Tuyến giáp là một tuyến nội tiết có hình bướm nằm ở giữa cổ, cấu tạo có hai thùy hai bên nối với nhau qua eo tuyến giáp. Tuyến giáp tiết ra nhiều loại hormone, trong đó chủ yếu là thyroxine (T4) có nhiệm vụ điều hòa sự trao đổi chất, tăng trưởng và phát triển của cơ thể.
Các dạng ung thư tuyến giáp:
• Ung thư tuyến giáp thể nhú: Ung thư bắt nguồn từ tế bào nang, chiếm 70-80% tổng số trường hợp mắc bệnh, có tiến triển chậm.
• Ung thư tuyến giáp thể nang: Chiếm 10 – 15% số người mắc bệnh, có tốc độ tiến triển nhanh hơn so với ung thư tuyến giáp thể nhú.
• Ung thư tuyến giáp thể tủy: Rất ít gặp, chiếm khoảng 5 – 10% trường hợp mắc bệnh, liên quan đến di truyền và các vấn đề nội tiết.
• Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa: Hiếm gặp, chiếm tỷ lệ dưới 2% nhưng là loại nguy hiểm, khó điều trị do thường chẩn đoạn muộn, khi ung thư đã di căn.
• Ung thư tuyến giáp thể lympho: Loại này rất hiếm gặp.
Triệu chứng ung thư tuyến giápUng thư tuyến giáp thường không có triệu chứng lâm sàng điển hình ở giai đoạn sớm. Khi các tế bào ung thư phát triển, có thể xuất hiện một số dấu hiệu:
• Xuất hiện nhân giáp, cứng, di chuyển theo nhịp nuốt hoặc u to, cố định trước cổ.
• Vùng cổ xuất hiện hạch bạch huyết phì đại, di động hoặc dính
• Khàn tiếng.
• Cảm giác nuốt vướng
• Khó thở nếu khối u xâm lấn vào khí quản.
• Da vùng cổ bị thâm nhiễm, sùi loét chảy máu.
Nguyên nhân gây ung thư tuyến giápHiện vẫn chưa rõ nguyên nhân gây nên những thay đổi trong tế bào tuyến giáp. Tuy nhiên, một số yếu tố sau có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp gồm:
(1) Hệ miễn dịch bị rối loạn
Khi hệ thống miễn dịch bị rối loạn, chức năng sản sinh các kháng thể giúp chống lại sự xâm nhập của các virus, vi khuẩn suy giảm. Điều này, tạo cơ hội cho các loại vi khuẩn, virus gây hại tấn công vào cơ thể, gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm, trong đó có ung thư tuyến giáp.
(2) Nhiễm phóng xạ
Cơ thể có thể bị nhiễm phóng xạ lúc còn nhỏ, khi dùng tia phóng xạ để điều trị bệnh hoặc qua đường tiêu hóa, đường hô hấp do i-ốt phóng xạ.
(3) Yếu tố di truyền
Có khoảng 70% người bệnh ung thư tuyến giáp có người thân trong gia đình: bố, mẹ hoặc anh chị em ruột… từng mắc bệnh.
Có khoảng 2/10 trường hợp ung thư tuyến giáp dạng tủy MTCs có liên quan đến yếu tố di truyền đột biến gen. Các trường hợp này có thể đơn độc hoặc liên quan với một bệnh lý khác. Khi kết hợp với các u khác của tuyến nội tiết gọi là hội chứng đa u tuyến nội tiết (MEN2) gây ra do đột biến gene RET. Thể bệnh ung thư này thường xuất hiện khi còn nhỏ và những người trẻ tuổi, lan tràn rất sớm.
Một số yếu tố di truyền khác cũng làm tăng nguy cơ ung thư tuyến giáp như hội chứng đa polyp tuyến gia đình (có liên quan đến ung thư đại tràng), bệnh Cowden (cũng làm tăng nguy cơ ung thư tử cung, vú), hội chứng Carney (gây tăng nguy cơ ung thư giáp thể nhú và thể nang). Ung thư tuyến giáp thể nhú thường có liên quan đến yếu tồ gia đình, đặc biệt là liên quan thế hệ thứ nhất.
(4) Tuổi tác
Bệnh nhân mắc ung thư tuyến giáp chủ yếu nằm trong độ tuổi từ 30 – 50 tuổi. Trong đó, phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 2 – 4 lần so với nam giới. Nguyên nhân là sự thay đổi hormone ở phụ nữ như trong quá trình mang thai đã kích thích hình thành bướu giáp, hạch tuyến giáp.
(5) Mắc bệnh tuyến giáp
Các đối tượng bị bướu giáp, viêm tuyến giáp, bệnh basedow hoặc hormone tuyến giáp bị suy giảm có nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến giáp cao hơn so với người khỏe mạnh.
(6) Tác dụng phụ của một số thuốc
Người bệnh mắc bệnh tuyến giáp thường được bác sĩ chỉ định uống i-ốt phóng xạ, đây là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư tuyến giáp.
(7) Các yếu tố nguy cơ khác
• Cơ thể thiếu i-ốt do chế độ ăn uống
• Thừa cân béo phì.
Chẩn đoán ung thư tuyến giápUng thư tuyến giáp được chẩn đoán qua các can thiệp y tế:
• Triệu chứng bệnh, khám lâm sàng và đánh giá tính chất của khối u tại tuyến giáp, khảo sát có hạch cổ đi kèm không.
• Siêu âm màu tuyến giáp: Tái tạo lại hình ảnh của tuyến giáp giúp bác sĩ đánh giá mức độ ác tính của bệnh.
• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ TSH (hormone kích thích tuyến giáp) để xem tuyến giáp có hoạt động bình thường không, chẩn đoán sớm các bệnh rối loạn tuyến giáp.
• Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA): Phương pháp rất có giá trị trong chẩn đoán u lành tính hay ác tính.
Ung thư tuyến giáp có chữa được không?So với nhiều loại bệnh ung thư khác, tiên lượng ung thư tuyến giáp thường tốt hơn vì mức độ ác tính thấp. Bệnh có tỷ lệ chữa khỏi cao; nếu phát hiện sớm và chữa trị đúng thì 98% trường hợp được chữa khỏi.
Tại Việt Nam, 80 – 90% ung thư tuyến giáp là ung thư thể biệt hóa. Với ung thư thư thể này, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật, điều trị bằng i-ốt phóng xạ 131 để tiêu diệt tế bào ung thư. Sau đó theo dõi và khám sức khỏe định kỳ, bệnh nhân có thể sống tốt nhiều chục năm.
PGS.TS Ngô Thanh Tùng, Giám đốc Trung tâm xạ trị quốc gia, Phụ trách khoa y học hạt nhân của bệnh viện cho biết: “Có bệnh nhân ung thư tuyến giáp di căn phổi vẫn điều trị khỏi, sau 5 – 6 năm mới tái phát”.
Tiên lượng ung thư tuyến giáp theo từng giai đoạn:
• Giai đoạn I: Tỷ lệ sống trên 5 năm là 100%.
• Giai đoạn II: Tỷ lệ sống trên 5 năm từ 98 – 100%.
• Giai đoạn III: Tỷ lệ sống trên 5 năm là 71 – 93%.
• Giai đoạn IV: Tỷ lệ sống trên 5 năm là 28 – 51%.
Về điều trị bệnh, tùy vào từng loại ung thư tuyến giáp, giai đoạn bệnh, tuổi tác và tình trạng sức khỏe của người bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.• Phẫu thuật cắt tuyến giáp: Cắt một thùy vào eo giáp trạng hoặc toàn bộ tuyến giáp. Nếu tế bào ung thư đã di căn đến hạch cổ, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật cắt bỏ toàn bộ tổ chức hạch bạch tuyết quanh tuyến giáp.
• Xạ trị với i-ốt phóng xạ: Bác sĩ cho người bệnh uống một lượng nhỏ i-ốt phóng xạ để tiêu diệt các tế bào ung thư, thường được chỉ định sau khi bệnh nhân cắt bỏ toàn bộ tuyến giáp.
• Nội tiết trị liệu: Bổ sung hàm lượng hormone thiếu hụt do tuyến giáp tiết ra sau khi cắt toàn bộ tuyến giáp hoặc sau khi điều trị i-ốt phóng xạ.
• Xạ trị ngoài: Sử dụng các tia bức xạ ion hóa có năng lượng cao để tiêu diệt các tế bào ung thư.
• Hóa trị: Dùng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư.
• Điều trị đích: Chỉ tác động đến tế bào ung thư, không tiêu diệt các tế bào lành tính. Đây là phương pháp điều trị được chỉ định khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Sau khi kết thúc điều trị, người bệnh nên chủ động thăm khám 3 tháng/lần trong hai năm đầu, 6 tháng/ lần trong 3 năm tiếp theo và 1 năm/lần trong những năm kế tiếp để dự phòng ung thư tuyến giáp tái phát. Bên cạnh đó, cần xây dựng lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học, thường xuyên luyện tập thể thao và cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ (nếu có).
Phát hiện ung thư tuyến giáp ở giai đoạn sớm rất quan trọng trong hiệu quả chữa trị bệnh. Vì vậy, khi có các dấu hiệu bất thường, nghi ngờ ung thư tuyến giáp cần thăm khám sớm để chẩn đoán kịp thời. Đặc biệt, mỗi người nên chủ động tầm soát ung thư theo định kỳ, nhất là nhóm đối tượng sau 30 tuổi, có nguy cơ mắc bệnh cao để có thể phòng bệnh tốt nhất.
Hiện nay, Phòng khám CarePlus đang triển khai gói tầm soát ung thư tuyến giáp với các hạng mục thăm khám chuyên sâu gồm: Khám tư vấn lâm sàng, chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA), siêu âm màu tuyến giáp với thiết bị mới nhất, xét nghiệm máu.Từ đó, giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ và những thay đổi trong ADN của tế bào có thể dẫn đến ung thư tuyến giáp. Đây là cơ sở giúp người bệnh có hướng điều trị kịp thời, tăng cơ hội chữa khỏi ở giai đoạn đầu, tránh bệnh tiến triển nặng khiến việc chữa trị phức tạp và tốn kém.