HIỂU THÊM VỀ NỔI MÀY ĐAY VÀ PHÙ MẠCH
Nổi mày đay và phù mạch là những phản ứng của da thường gặp, gây ra sự khó chịu và đôi khi lo lắng cho người bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về hai tình trạng này, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và các biện pháp phòng ngừa.
09/12/2024 8:58:43 SA
1. Định nghĩa
Nổi mày đay : Là tình trạng da nổi lên những vết sẩn phù, có màu hồng hoặc đỏ, triệu chứng ngứa với kích thước đa dạng từ nhỏ như hạt đậu đến lớn như bàn tay. Các vết mày đay có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể và thường biến mất trong vòng 24 giờ, tuy nhiên, những vết mới có thể xuất hiện liên tục.
Phù mạch: Là tình trạng sưng sâu hơn ở lớp hạ bì, thường ảnh hưởng đến mặt (môi, mí mắt), bàn tay, bàn chân và bộ phận sinh dục. Phù mạch có thể đi kèm với nổi mày đay hoặc xuất hiện độc lập.
2. Phân loại
Cấp tính: Các triệu chứng kéo dài dưới 6 tuần. Thường do phản ứng với thức ăn, thuốc, côn trùng cắn hoặc nhiễm trùng.
Mãn tính: Các triệu chứng kéo dài trên 6 tuần. Nguyên nhân thường khó xác định, có thể liên quan đến các yếu tố tự miễn, mãn tính trong cơ thể.
3. Triệu chứng
Nổi mày đay:
-
Các vết sẩn phù, có màu hồng hoặc đỏ, ngứa nhiều.
-
Kích thước đa dạng, thay đổi nhanh chóng.
-
Xuất hiện đột ngột và thường biến mất trong vòng 24 giờ.
-
Có thể kèm theo cảm giác nóng rát hoặc châm chích.
Phù mạch:
-
Phù sâu, không ngứa, màu da hoặc hơi đỏ.
-
Thường ảnh hưởng đến mặt, môi, mí mắt, bàn tay, bàn chân.
-
Có thể gây đau hoặc khó chịu.
-
Kéo dài lâu hơn nổi mày đay, có thể từ vài giờ đến vài ngày.
4. Nguyên nhân
Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân gây nổi mày đay và phù mạch không được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố phổ biến bao gồm:
-
Thức ăn: Động vật có vỏ, cá, đậu phộng, các loại hạt, sữa, trứng, đậu nành, lúa mì...
-
Thuốc: Kháng sinh (penicillin), aspirin, ibuprofen, thuốc huyết áp...
-
Côn trùng cắn: Ong, kiến, muỗi...
-
Nhiễm trùng: Viêm họng, nhiễm trùng đường tiết niệu...
-
Chất gây dị ứng: Phấn hoa, bụi bẩn, lông động vật...
-
Các yếu tố khác: Căng thẳng, thay đổi nhiệt độ, tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, ma sát, vận động mạnh...
-
Phù mạch di truyền: Do thiếu hụt hoặc rối loạn chức năng protein ức chế C1.
5. Chẩn đoán
Chẩn đoán nổi mày đay và phù mạch chủ yếu dựa trên:
-
Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ quan sát các triệu chứng, vị trí, kích thước và hình dạng của các vết sẩn phù.
-
Tiền sử bệnh: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, thời gian xuất hiện, các yếu tố kích hoạt, tiền sử dị ứng, các loại thuốc đang sử dụng...
-
Xét nghiệm: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu, xét nghiệm dị ứng da để tìm ra nguyên nhân gây bệnh.
6. Điều trị
Mục tiêu điều trị nổi mày đay và phù mạch là giảm triệu chứng, ngăn ngừa tái phát và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Các phương pháp điều trị bao gồm:
-
Tránh các yếu tố kích hoạt: Xác định và tránh các tác nhân gây dị ứng đã biết
-
Dùng thuốc: thuốc kháng histamin, corticosteroid, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc điều trị phù mạch di truyền, Epinephrine
7. Biến chứng
-
Phù mạch nặng có thể gây ra biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời:
-
Khó thở: Sưng lưỡi, cổ họng có thể chặn đường thở, gây khó thở, thậm chí ngạt thở.
-
Sốc phản vệ: Phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể gây tụt huyết áp, khó thở, mất ý thức và tử vong.
8. Phòng ngừa
-
Tránh các yếu tố kích hoạt: Nhận biết và tránh các tác nhân gây dị ứng đã biết.
-
Chăm sóc da: Dưỡng ẩm da, tránh các tác nhân kích ứng da như xà phòng mạnh, nước nóng, quần áo chật...
-
Giữ vệ sinh: Tắm rửa sạch sẽ, thay quần áo thường xuyên.
-
Kiểm soát căng thẳng: Thực hành các kỹ thuật thư giãn, yoga, thiền định...
-
Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau củ quả, uống nhiều nước...
9. Khi nào cần gặp bác sĩ?
-
Triệu chứng nặng, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
-
Xuất hiện các dấu hiệu của sốc phản vệ (khó thở, tụt huyết áp, mất ý thức).
-
Nghi ngờ phù mạch di truyền.
Kết luận:
Nổi mày đay và phù mạch là những tình trạng da phổ biến, thường lành tính và tự khỏi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, chúng có thể gây ra biến chứng nguy hiểm. Việc nhận biết các triệu chứng, nguyên nhân và biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh hiệu quả và cải thiện chất lượng cuộc sống.