Viêm màng não mô cầu là một bệnh có diễn tiến rất nhanh. Trẻ em mắc viêm màng não mô cầu có thể tử vong trong vòng 24 giờ đầu nhập viện nếu không được điều trị kịp thời.
01/04/2024 2:12:25 CH
Bệnh viêm não mô cầu, hay còn được gọi là viêm màng não, là một căn bệnh nghiêm trọng đe dọa tính mạng. Đây là một trạng thái viêm nhiễm của màng não và mô não, thường do các loại vi khuẩn như Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae, hoặc Haemophilus influenzae type b gây ra, tuy nhiên, cũng có thể do virus gây nên.
Khi bị nhiễm bệnh, hệ thống miễn dịch của cơ thể phản ứng bằng cách tạo ra một phản ứng viêm, làm tổn thương các mô não. Bệnh này có thể ảnh hưởng đến hầu hết các khía cạnh của chức năng não, từ khả năng học tập và giao tiếp đến các chức năng thể chất.
Viêm màng não mô cầu là một bệnh có diễn tiến rất nhanh. Trẻ em mắc viêm màng não mô cầu có thể tử vong trong vòng 24 giờ đầu nhập viện nếu không được điều trị kịp thời.
Viêm não mô cầu có thể gặp ở bất kỳ ai, bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, một số đối tượng dễ mắc viêm màng não mô cầu nhất bao gồm:
Trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi;
Thanh thiếu niên và thanh niên;
Những người sống trong môi trường đông đúc như ký túc xá hoặc doanh trại quân đội;
Những người suy dinh dưỡng kéo dài do bất thường hệ tiêu hóa hoặc suy giảm chức năng hấp thụ đường ruột;
Người du lịch đến các khu vực dịch tễ lưu hành như Châu Phi;
Nhân viên phòng thí nghiệm tiếp xúc với vi khuẩn não mô cầu;
Những người có thể tiếp xúc với vi khuẩn não mô cầu trong ổ dịch.
Viêm màng não mô cầu là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính thường xảy ra đột ngột. Triệu chứng của viêm não mô cầu có thể rất đa dạng và phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, nhưng thường bao gồm sốt cao, đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, cổ cứng, co giật và thay đổi tâm trạng. Các biến chứng của bệnh có thể rất nghiêm trọng, bao gồm viêm não, viêm não tủy, và liệt nửa người. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nhanh chóng và gây tử vong cho bệnh nhân.
Triệu chứng của bệnh viêm não mô cầu có thể biến đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Những triệu chứng thường gặp bao gồm:
Sốt cao: Một trong những triệu chứng đầu tiên của bệnh. Sốt có thể cao và kéo dài.
Đau đầu: Đau đầu có thể là một triệu chứng phổ biến, thường xuất hiện mạnh mẽ và không giảm đi sau khi dùng thuốc giảm đau.
Buồn nôn và nôn mửa: Thường đi kèm với cảm giác mệt mỏi và không được giảm đi sau khi nôn.
Co giật: Một phản ứng thần kinh không bình thường có thể xảy ra do tổn thương não.
Thay đổi tâm trạng: Trẻ em có thể trở nên dễ cáu kỉnh, dễ tức giận hoặc có thể thấy sự thay đổi đột ngột trong tâm trạng của họ.
Sưng não: Dấu hiệu này thường đi kèm với triệu chứng đau đầu cục bộ và có thể gây ra các vấn đề liên quan đến ánh sáng hoặc âm thanh.
Có trường hợp nhiễm não mô cầu nhưng chỉ sốt và/ hoặc viêm mũi họng hoặc thậm chí không có triệu chứng lâm sàng.
Bệnh viêm não mô cầu có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
Viêm Não: Là một trong những biến chứng phổ biến nhất của bệnh. Sự viêm nhiễm trong não có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, và co giật.
Viêm Não Tủy: Sự viêm nhiễm trong não tủy có thể gây ra vấn đề với việc điều chỉnh các chức năng cơ thể và gây ra các triệu chứng như tự chống đối và giảm cảm giác.
Liệt Nửa Người: Một biến chứng nghiêm trọng khác của bệnh. Sự tổn thương vào một phần của não có thể dẫn đến mất chức năng cơ bắp và kiểm soát cơ bắp trong một phần của cơ thể, gây ra hiện tượng liệt nửa người.
Bệnh viêm màng não mô cầu tiến triển rất nhanh, gây tử vong cho trẻ trong vòng 24 giờ nếu không được điều trị kịp thời. Khoảng 50% – 70% trẻ nhập viện do viêm não mô cầu có nguy cơ tử vong. Nếu may mắn được cứu sống, vẫn có khoảng 20% trẻ bị di chứng như bại não, chậm phát triển tâm thần vận động, suy thận cấp, tổn thương gan, đoạn chi,…
Viêm màng não do não mô cầu được đánh giá là căn bệnh nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao nhất là đối với trẻ nhỏ, di chứng kéo dài nên phòng ngừa là việc rất quan trọng. Việc sử dụng vắc xin phòng bệnh là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn chặn sự lây lan của bệnh. Hiện nay, có nhiều loại vắc xin phòng bệnh viêm não mô cầu có sẵn, bao gồm vắc xin chống lại các loại vi khuẩn phổ biến như A,C,W,Y. Phác đồ cần tiêm như sau:
Trẻ từ 9 tháng đến dưới 2 tuổi: 2 liều cách nhau ít nhất 3 tháng.
Từ 2 đến 55 tuổi: 1 liều duy nhất - chỉ nhắc lại trong một số trường hợp đặc biệt.
Nếu bé đã chích não mô cầu AC và đã qua 3 năm thì ba mẹ cần cho bé đi chích nhắc loại mới chỉ cần 1 mũi duy nhất.
Ngoài ra, việc duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường, cũng như tránh tiếp xúc với những người bị nhiễm bệnh, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn hoặc virus gây ra bệnh. Tại nơi ở, trường học, lớp học phải thông thoáng sạch sẽ và có đủ ánh sáng. Tại nơi có ổ dịch cũ cần tăng cường giám sát để phát hiện sớm các trường hợp sốt, viêm hầu họng phục vụ cho mục đích theo dõi.
Viêm não mô cầu là một căn bệnh nghiêm trọng đe dọa tính mạng và sức khỏe của con người. Hiểu biết về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp phòng ngừa và điều trị của bệnh là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe của cộng đồng. Việc sử dụng vắc xin phòng bệnh và duy trì vệ sinh cá nhân và môi trường là những biện pháp quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của bệnh và giảm thiểu tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do viêm não mô cầu.
Bài viết được tư vấn bởi Ths. BS. Lê Thị Kim Dung
Bài viết được tư vấn bởi BS. CK1. Trần Thị Hoàng Oanh