Tầm soát ung thư đại tràng sớm: Chi phí hợp lý, hiệu quả cao.

Khi nào nên tầm soát ung thư đại trực tràng

Những dấu hiệu ung thư đại trực tràng thường bị “ngó lơ”

• Ở giai đoạn sớm, ung thư đại trực tràng thường diễn tiến âm thầm, kín đáo nên rất khó phát hiện. Do vậy, khi có một trong các dấu hiệu sau, chúng ta nên phải tầm soát ung thư đại trực tràng càng sớm càng tốt
• Sự rối loạn đại tiện: như tiêu chảy, táo bón kéo dài hoặc đi phân mỏng và dẹt, Cảm giác buồn đi ngoài thường xuyên, đi ngoài không hết phân, đại tiện ra máu lẫn với phân, đại tiện phân màu đen.
• Đau bụng thường xuyên.
• Mệt mỏi thường xuyên.
• Sút cân không rõ nguyên nhân.
• Có người thân (cha mẹ, anh chị em, con cái) bị ung thư đại trực tràng hoặc có polyp u tuyến.
• Người đã có polyp u tuyến và được loại bỏ hoặc đã từng bị chẩn đoán ung thư đại trực tràng.
• Bị các bệnh về đường ruột như viêm loét đại tràng hoặc Crohn.
• Có hội chứng polyp di truyền hiếm gặp như FAP hoặc hội chứng Lynch (HNPCC).
• Người đã từng điều trị bức xạ vào bụng hoặc khung xương chậu.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư đại tràng

• Tiền sử gia đình bị ung thư đại tràng
• Đã từng bị polyp đại tràng
• Tuổi: Độ tuổi càng cao thì nguy cơ mắc ung thư đại tràng càng cao.
• Lối sống: Một vài nhân tố lối sống có thể tăng nguy cơ ung thư đại tràng bao gồm:
• Chế độ ăn có nhiều mỡ và thịt đỏ, hoặc thịt chế biến sẵn, ăn ít chất xơ, Ít vận động., hút thuốc, lạm dụng rượu bia, Béo phì
• Polyps tuyến ống gia đình (FAP)
• Bệnh ung thư đại tràng có liên quan di truyền không do polyp (HNPCC)
• Bệnh viêm ruột – Những người có bệnh Crohn đại tràng hoặc viêm loét đại tràng thì có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư đại tràng. Nguy cơ tăng lên phụ thuộc vào số lượng ổ viêm và thời gian mắc bệnh.

Việc tầm soát ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm được thực hiện bằng các xét nghiệm tầm soát, gồm xét nghiệm phân và các phương pháp chẩn đoán hình ảnh.

Xét nghiệm phân: Xét nghiệm phân có thể phát hiện máu và DNA bất thường

Nội soi đại tràng:

Ưu điểm: Nội soi đại tràng có thể phát hiện tất cả những tổn thương trong đại tràng: Polyp nhỏ và polyp lớn, ung thư sớm, viêm, loét… Có thể cắt bỏ những tổn thương trong khả năng cho phép.

Nhược điểm: có thể chảy máu hoặc thủng đại tràng mặc dù tỉ lệ này rất thấp. nội soi thường gây mê do đó ngày nội soi bệnh nhân cần về nhà nghỉ ngơi sau khi soi xong.

Chụp CT scan hoặc MRI vùng bụng

Ưu điểm: Đây là phương pháp không xâm lấn giúp bác sĩ có thể phát hiện các khối u hoặc polyp lớn trong lòng đại tràng. Ngoài ra có thể phát hiện được những tổn thương khác trong ổ bụng.

Nhược điểm: Khó đánh giá những tổn thương nhỏ, không thể tiến hành sinh thiết

Theo khuyến cáo từ Hiệp hội Ung thư Mỹ: người ở độ tuổi ngoài 40, kể cả nam và nữ, đặc biệt là những người trong gia đình có người thân mắc ung thư đại trực tràng, cứ mỗi 5 năm nên nội soi đại tràng/lần, nếu phát hiện polyp đại tràng thì cần cắt bỏ để phòng ngừa ung thư.

Ngoài ra hằng năm, chúng ta nên làm xét nghiệm phân tìm hồng cầu trong phân Nếu xét nghiệm dương tính cho thấy có hồng cầu vi thể trong phân (loại hồng cầu mà mắt thường không nhìn thấy) thì cần tiến hành nội soi đại tràng ngay vì đây có thể là triệu chứng của ung thư đại tràng sớm.

TÓM LẠI:

Ung thư đại tràng là bệnh phổ biến, chiếm tỉ lệ cao ở Việt Nam và trên thế giới, việc tầm soát và phát hiện sớm có vai trò vô cùng quan trọng giúp điều trị hiệu quả và nâng cao chất lượng sống cho người bệnh từ đó giảm gánh nặng về tâm lí, kinh tế, và xã hội.

Các phương pháp tầm soát đã được trình bày ở trên. Tuy nhiên theo kinh nghiệm của chúng tôi phương pháp nội soi đại tràng có nhiều ưu điểm vượt trội. Ngoài việc phát hiện được tổn thương dù rất nhỏ mà các phương pháp khác không phát hiện được, nội soi đại tràng còn xử lí được tổn thương ngay tại thời điểm nội soi (tùy thuộc vào loại và kích thước tổn thương).