THIẾU MÁU, THIÊU SẮT Ở PHỤ PHỮ MANG THAI - HIỂU RÕ ĐỂ BẢO VỆ MẸ VÀ BÉ

THIẾU MÁU, THIÊU SẮT Ở PHỤ PHỮ MANG THAI - HIỂU RÕ ĐỂ BẢO VỆ MẸ VÀ BÉ 

1. Vai trò của sắt đối với phụ nữ mang thai 

Sắt là vi chất thiết yếu giúp cơ thể tạo hemoglobin – thành phần chính của hồng cầu, đảm nhiệm vai trò vận chuyển oxy đến các mô. Trong thai kỳ, thể tích máu của người mẹ tăng khoảng 50% để đáp ứng nhu cầu phát triển của thai nhi, do đó nhu cầu sắt cũng tăng cao để sản xuất đủ hồng cầu. Ngoài ra, sắt còn tham gia vào quá trình hình thành nhau thai, phát triển hệ thần kinh của thai nhi và tăng cường hệ miễn dịch cho cả mẹ và bé.  

2. Nhu cầu sắt hàng ngày trong thai kỳ 

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo phụ nữ mang thai nên bổ sung 30–60 mg sắt nguyên tố mỗi ngày. Tuy nhiên, theo khuyến nghị của một số chuyên gia, nhu cầu sắt trong thai kỳ có thể lên tới 1000–1200 mg cho toàn bộ thai kỳ, trong đó: 

• 350 mg phục vụ cho sự phát triển của thai nhi và nhau thai. 

• 500 mg để tăng khối lượng hồng cầu. 

• 250 mg bù đắp cho lượng máu mất khi sinh. 

Việc bổ sung sắt cần bắt đầu từ giai đoạn chuẩn bị mang thai và tiếp tục trong suốt thai kỳ, thậm chí kéo dài đến sau sinh để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé. 

3. Nguyên nhân và tình huống dễ gặp thiếu máu thiếu sắt 

Thiếu máu thiếu sắt là tình trạng phổ biến ở phụ nữ mang thai, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ ba. Nguyên nhân chủ yếu bao gồm:  

• Chế độ ăn thiếu sắt hoặc hấp thu kém do bệnh lý tiêu hóa.  

• Khoảng cách giữa các lần mang thai quá gần, không đủ thời gian phục hồi dự trữ sắt.  

• Mang đa thai (song thai, tam thai). 

• Nôn nghén nhiều, đặc biệt trong 3 tháng đầu.  

• Tiền sử thiếu máu hoặc cường kinh trước khi mang thai.  

• Tuổi mang thai quá trẻ hoặc quá lớn. 

4. Hậu quả của thiếu máu thiếu sắt đối với mẹ và thai nhi 

Đối với mẹ: 

• Mệt mỏi, suy nhược, giảm khả năng lao động.  

• Tăng nguy cơ sảy thai, sinh non, nhau bong non, tiền sản giật.  

• Băng huyết sau sinh, nhiễm trùng hậu sản.  

• Giảm khả năng tiết sữa, trầm cảm sau sinh. 

Đối với thai nhi: 

• Suy dinh dưỡng bào thai, nhẹ cân khi sinh.  

• Tăng nguy cơ sinh non, tử vong chu sinh.  

• Chậm phát triển trí tuệ và thể chất. 

• Nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch và thần kinh cao hơn. 

5. Biểu hiện lâm sàng của thiếu máu thiếu sắt 

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:  

• Mệt mỏi, yếu người, chóng mặt, đau đầu. 

• Da nhợt nhạt, niêm mạc nhạt màu. 

• Tim đập nhanh, khó thở, đặc biệt khi gắng sức. 

• Móng tay giòn, dễ gãy; tóc khô, dễ rụng. 

• Giảm khả năng tập trung, dễ cáu gắt.  

Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, thiếu máu có thể không có triệu chứng rõ ràng, do đó việc khám thai định kỳ và xét nghiệm máu là cần thiết để phát hiện sớm.  

6. Chẩn đoán thiếu máu thiếu sắt 

Chẩn đoán dựa trên xét nghiệm máu, đặc biệt là nồng độ hemoglobin (Hb). Theo WHO, phụ nữ mang thai được coi là thiếu máu khi Hb < 11 g/dL. Ngoài ra, các chỉ số khác như hematocrit, ferritin huyết thanh cũng được sử dụng để đánh giá tình trạng thiếu sắt.  

7. Hướng điều trị thiếu máu thiếu sắt 

Bổ sung sắt qua đường uống: 

• Sử dụng viên sắt hoặc viên đa vi chất có chứa sắt theo chỉ định của bác sĩ.  

• Uống sắt khi đói hoặc giữa các bữa ăn để tăng hấp thu. 

• Tránh uống sắt cùng với trà, cà phê, sữa hoặc canxi vì có thể giảm hấp thu sắt. 

• Kết hợp với thực phẩm giàu vitamin C (cam, chanh, ổi) để tăng hấp thu sắt. 

Bổ sung sắt qua đường tĩnh mạch: 

Áp dụng trong trường hợp: 

• Thiếu máu nặng hoặc không đáp ứng với điều trị đường uống. 

• Không dung nạp sắt đường uống do tác dụng phụ (buồn nôn, táo bón).  

• Có bệnh lý tiêu hóa ảnh hưởng đến hấp thu sắt. 

Truyền máu: 

Chỉ định trong trường hợp thiếu máu rất nặng (Hb < 7 g/dL) hoặc có dấu hiệu suy tim, suy hô hấp do thiếu máu. 

Lưu ý: Việc bổ sung sắt cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa. Khám thai định kỳ và xét nghiệm máu giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời tình trạng thiếu máu thiếu sắt, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi. 

Hiện nay, tại chuyên khoa Sản của phòng khám CarePlus cung cấp dịch vụ chẩn đoán, điều trị hiệu quả trong suốt quá trình mang thai. Chúng tôi mang lại giải pháp chăm sóc toàn diện cho phụ nữ mang đến dự thoải mái và sự nhẹ nhàng khi thăm khám. 

📞 Liên hệ ngay qua Fanpage hoặc gọi 1800 6116 (miễn phí) để được tư vấn chi tiết và đặt lịch khám nhanh chóng nhé!