NHỮNG DẤU HIỆU SỚM CẢNH BÁO BỆNH TIỂU ĐƯỜNG - BẠN CÓ ĐANG BỎ QUA?

Đái tháo đường (hay trước đây được gọi là bệnh tiểu đường) là bệnh lý rối loạn chuyển hóa mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng tăng đường huyết kéo dài do suy giảm bài tiết insulin (một hormon được tiết ra bởi tuyến tụy), đề kháng insulin hoặc kết hợp cả hai. Sự rối loạn này không chỉ ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa đường mà còn gây tổn thương đến nhiều cơ quan, đặc biệt là tim mạch, thận, mắt và hệ thần kinh. Nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời, bệnh có thể tiến triển âm thầm, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, làm suy giảm chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ tử vong.

Bài viết được tham vấn y khoa bởi ThS. BS. Trần Tố Linh - Chuyên khoa Tim mạch - Chuyển hóa

🔻Phân loại đái tháo đường

Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), đái tháo đường được chia thành các nhóm chính sau:

▪️Đái tháo đường type 1: Xảy ra do phản ứng tự miễn phá hủy tế bào beta tuyến tụy, dẫn đến thiếu hụt insulin tuyệt đối. Bệnh thường khởi phát ở tuổi trẻ và tiến triển nhanh chóng, yêu cầu điều trị insulin suốt đời

▪️Đái tháo đường type 2: Là dạng phổ biến nhất, thường liên quan đến béo phì và lối sống ít vận động. Cơ chế bệnh sinh chủ yếu là tình trạng đề kháng insulin kết hợp với suy giảm chức năng bài tiết insulin của tuyến tụy theo thời gian.

▪️Đái tháo đường thai kỳ: Được chẩn đoán lần đầu trong thai kỳ, có thể tự hồi phục sau sinh nhưng làm tăng nguy cơ mắc đái tháo đường type 2 sau này.

▪️Đái tháo đường thứ phát: Do các bệnh lý nội tiết (hội chứng Cushing, cường giáp), bệnh lý tuyến tụy (viêm tụy mạn, ung thư tụy), hoặc tác dụng phụ của thuốc (corticosteroid, thuốc chống loạn thần).

🔻Biểu hiện lâm sàng gợi ý bệnh đái tháo đường

🔹Tăng khát nước và uống nhiều

• Người bệnh luôn có cảm giác khát nước dai dẳng, ngay cả khi đã uống đủ nước
• Cần phân biệt với khát nước do thời tiết nóng, vận động nhiều hoặc tiêu chảy, mất nước

🔹Tiểu nhiều, đặc biệt vào ban đêm

• Lượng nước tiểu tăng lên bất thường, không kèm đau buốt hay tiểu ra máu
• Cơ chế là do đường niệu kéo theo nước, dẫn đến lợi tiểu thẩm thấu

🔹Mệt mỏi kéo dài, suy nhược không rõ nguyên nhân

• Dù nghỉ ngơi đầy đủ, người bệnh vẫn cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng
• Nguyên nhân là do tế bào không sử dụng được glucose hiệu quả, dẫn đến suy giảm sản xuất năng lượng cần thiết cho tế bào

🔹Sụt cân không rõ nguyên nhân

• Giảm cân nhanh dù chế độ ăn không thay đổi hoặc thậm chí ăn nhiều hơn
• Do cơ thể chuyển sang sử dụng lipid và protein làm nguồn năng lượng thay thế do thiếu insulin

🔹Rối loạn thị giác, nhìn mờ

• Mắt mờ dần, khó tập trung khi nhìn xa hoặc gần
• Tăng đường huyết kéo dài làm thay đổi áp suất thẩm thấu của thủy tinh thể, cũng như tổn thương các mạch máu võng mạc mắt gây biến đổi thị lực

🔹Xuất hiện vùng da sẫm màu

• Thường gặp ở các vị trí nếp gấp như cổ, nách, bẹn
• Đây là dấu hiệu của tình trạng kháng insulin, phổ biến ở người thừa cân, béo phì

🔹Chậm lành vết thương, dễ bị nhiễm trùng
Các vết loét, trầy xước da mất nhiều thời gian để hồi phục do tổn thương mạch máu, thần ngoại biên và giảm miễn dịch do tăng đường huyết kéo dài, ngoài ra, hệ miễn dịch suy giảm còn làm tăng nguy cơ nhiễm trùng như: viêm lợi, viêm da và nhiễm trùng tiết niệu…

🔹Tê bì, dị cảm tay chân
Xuất hiện cảm giác châm chích, nóng rát hoặc tê bì ở bàn chân và ngón chân

👉 Đây là dấu hiệu sớm của bệnh lý thần kinh ngoại biên do tổn thương dây thần kinh do tăng đường huyết kéo dài.

Đái tháo đường là một bệnh lý phức tạp có tiến triển âm thầm trong nhiều năm trước khi được chẩn đoán. Nếu không kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, bệnh thận mạn giai đoạn cuối, bệnh võng mạc đái tháo đường gây mù lòa và hoại tử chi. Do đó, việc tầm soát sớm, điều chỉnh lối sống hợp lý và kiểm soát đườnge huyết hiệu quả có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng sống của người bệnh.